किसानको सरकारी अनुदान, कता जान्छ?
दशैंको मुखमा विचौलियाबाट ठगिने किसानको चिन्ता
काभ्रे २१, असोज। ढुंखर्कका अर्जुन तिमल्सिना बेथानचोक गाँउपालिकाकै नमूना किसान हुन् । उनले सिजन अनुसार फरक फरक खालका तरकारी खेती गर्दै आएका छन् । उनलसात रोपनी जग्गामा आलु, मुला, बन्दा र काउलीको खेती गर्दछन् ।
मण्डनदेउपुर नगरपालिका-८ का ध्रुव पराजुली दुध उत्पादक कृषक हुन् । उनको परिवार दुध बेचेर आएको आम्दानीमै आश्रीत छ । लड्कुका सुरेन्द्र श्रेष्ठले व्यावसायिक रुपमा गरेको मुला खेतीबाट बाषिर्क ५० हजार भन्दा बढी आम्दानी गर्ने गरेका छन् ।
तर यसरी विहानदेखि बेलुकासम्म हाडछाला गरेर उत्पादन हुने तरकारीको मुल्यमा बिचौँलियाको हालिमुहाली त छदै छ, उता सरकारी अनुदानसमेत एउटै व्यक्तिलाई पटक-पटक विभिन्न नाममा अनुदान दिदा उनीहरुजस्ता किसान मारमा पर्दै आएका छन् । तिमल्सिना, पराजुली र श्रेष्ठलाई सरकारी निकायबाट दुध र नगदेवालीमा अनुदान हुन्छ भन्ने सम्म थाहा छैन ।
काभ्रेको पाँचखाल, पनौती, बनेपाको नालाका किसानले आलु महोत्सवमा इच्छा नदेखाएपछि आर्थिक बर्षको अन्तिममा बजेट सक्न ढुंखर्कमा आलु महोत्सव गरियो, तामझामका साथ । सिजन सकिए पनि किसानका खेतमा केही दिन आलु खन्न रोकियो । प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना (आलु) सुपरजोन मार्फत कति बजेट सकियो त्यो सार्वजनिक भएन तर किसानको कानसम्म आलु महोत्सव पुग्नै सकेन ।
चलाल गणेशस्थानका माइलाबहादुर तामाङले भने एकै किसान १० बर्षसम्म अगुवा बन्दा आश्चर्यभाव प्रकट गर्न थालेका छन् । ‘१० बर्षसम्म निरन्तर एकै व्यक्ति कसरी अगुवा किसान बनीरहन सक्छ’ उनले भने । ‘आफूहरुले निरन्तर दुख गर्दा पनि राम्रो काम गरेर पनि किन अगुवा बन्न सकेका छैनौ ।’
स्थानीय तहको निर्वाचन नहुँदा कर्मचारीसँगको मिलोमतोमा अगुवा किसान बनेकाहरुलाई जनप्रतिनिधिले समेत लालमोहोर लगाएको तामाङको आरोप छ ।
उनको आरोप यस्तो सत्य छ कि देशको कूल बजेटको ३० प्रतिशतभन्दा धेरै लगानी भए पनि वास्तविक किसानसम्म तोकिएको अनुदान किसानसम्म पुग्नै सकेको छैन ।
सरकारले वर्षेनी किसानको नाममा लाखौंको अनुदान दिए पनि समाजका टाठा बाठाले सरकारी बजेट असार मसान्तमा कुम्ल्याउने गरेको किसानहरुको गुनासो छ । ‘असारमा मात्रै किसानका नाममा अनुदान दिने प्रवृत्ति अन्त्य हुनुपर्छ’, उनले थपे, ‘अब किसानलाई दिने अनुदान दलालमार्फत मात्रै पाउनु कत्तिको गज्जव हो त ?’
जिल्लामा सञ्चालन भएको प्रधानमन्त्री कृषि आधिनुकीकरण -सुपरजोन), तरकारी उत्पादन, कुखुरा पालन, पशुपालन, विषादी न्युनिकरण, भकारो सुधार कार्यक्रम जस्ता किसानका नाममा कार्यक्रम सञ्चालन सरकारी निकायबाट हुदै आए पनि कर्मचारी र केही जनप्रतिधिहरुको हालीमुहालीमा वास्तविक किसानहरु सम्म नपुगेको कार्यक्रम पुग्न नसकेको उनीहरुले बताए ।
‘अनुदानमा सरकारी कर्मचारी र केही जनप्रनिधिका आफन्तले हालीमुहाली गर्ने गर्दा वास्तविक किसानहरुलाइ सरकारले दिएको अनुदान वालुवामा पानी बनेको छ’, मण्डनदेउपुरका, सुवास मोक्तानले भने ‘हामीले असारमा मात्रै अनुगमन आउदा सरकारी गाडि देखेपछि थाहा पाउछौं, कि हाम्रो गाउमा किसानहरुका लागि पनि सरकारले अनुदान दिएछ ?’
अहिले त किसानका नाममा विचौलियासंग मिल्नेहरुकै हालीमुहाली त छ । बनेपामा बिहान १५ रुपैयाँ किलोमा बेचेको मुला, दिउसो ४५ रुपैया किलो पुग्ने किसानहरुको गुनासो छ ।
‘माफिया र दलालहरुले रगत पसिना पिउने मात्रै भाको छ, यो दशैँमा हामीले उत्पादन गर्ने आलु, गोडभेडा, काउली, मुला, लसुन प्याज र अन्य तरकारीमा अहिले नै दलालहरुको खेलमा परिसक्यो’ उनले दुखेसो गरे ।
दुध, तरकारी, मासु र अन्नबाली उत्पादनस्थल मानिएको काभ्रेमा विभिन्न कृषि परियोजनाको नाममा किसानहरु माथि नै लुट मच्चाउने काम भएको मोक्तान गुनासो गर्छन् ।
२ लाख लिटर भन्दा बढी दुध उत्पादन हुने भएपनि वास्तविक किसानसम्म सरकारी राहत आउछ भन्ने सम्म थाहा छैन । ।
काभ्रे जिल्लामा ९ हजार ६ सय २ हेक्टर क्षेत्रफल जमिनमा वार्षिक १ लाख ६२ हजार ७ सय ५२ मेक्ट्रिक टन तरकारी उत्पादन हुन्छ । जसमध्ये दैनिक १ करोड १० लाख बराबरको तरकारी बिक्रीका लागि बजार जान्छ ।
Comments
अरु समाचार
-
राष्ट्रपतिसमक्ष वित्त आयोगको प्रतिवेदन पेस
काठमाडौं । राष्ट्रपति रामचन्द्र पौडेल समक्ष राष्ट्रिय प्राकृतिक स्रोत तथा वित्त आयोगको वार्षिक प्रतिवेदन पेस गरिएको छ । राष्ट्रपति भवन...
-
आज सुनको मूल्य बढ्यो
काठमाडौं । लगातार ओरालो लागेको सुनको मूल्य आज भने पुनःउकालो लागेको छ । नेपाल सुनचाँदी व्यवसायी महासङ्घका अनुसार सुन तोलामा...
-
उपल्लो मुस्ताङको पर्यटन विकासमा अर्धनिषेधित क्षेत्रको तगारो, करोडौँ लगानीका होटल सुनसान
म्याग्दी, ४ असोजः मुस्ताङको लोमान्थाङ गाउँपालिका–५ मा रहेको न्युतारा होटलका सञ्चालक निमा विष्ट व्यवसाय छाडेर विदेश पलायन हुनुभएको छ ।...
-
घट्न थाल्यो सुनको मूल्य
काठमाडौं । नेपाली बजारमा बहुमूल्य पहेलो धातु (सुन)को मूल्यल उच्च कीर्तिमान कायम गरेर फेरी घट्न थालेको छ । केहीदिन पहिलासम्म...
-
राष्ट्रिय गौरवका आयोजनासम्बन्धी छुट्टै कानुन ल्याउन सांसदद्वारा माग
काठमाडौं । राष्ट्रियसभाका सांसदहरुले राष्ट्रिय गौरवका आयोजनासम्बन्धी छुट्टै कानुन ल्याउन सरकारको ध्यानाकर्षण गराएका छन् । राष्ट्रियसभा, सङ्घीयता सबलीकरण तथा राष्ट्रिय...
-
‘साना तथा मझौला उद्योग प्रवर्द्धनको प्रयासमा उद्योग वाणिज्य महासंघ’
काठमाडौँ, २ असोजः नेपाल उद्योग वाणिज्य महासङ्ले युवा, महिला एवं साना तथा मझौला उद्यमीको प्रवर्द्धनमा विशेष प्रयास गरिरहेको जनाएको छ...
-
दैलेखमा पेट्रोलियम पदार्थको अन्वेषणको ५५ प्रतिशत काम सकियो
काठमाडौं । दैलेखको भैरवी गाउँपालिका–१ जलजले क्षेत्रमा रहेको पेट्रोलियम पदार्थको अन्वेषण अन्तर्गत ड्रिलिङको काम ५५ प्रतिशत काम सकिएको छ ।...
-
नेप्से परिसूचक ५७ अङ्कले घट्दा कारोबार रकम साढे सात अर्बमा खुम्चियो
काठमाडौं । यो साता कारोबारको लगातार दोस्रो दिन पनि नेपाल स्टक एक्सचेञ्ज (नेप्से) परिसूचकमा गिरावट देखिएको छ । आइतबार ५०...
-
चितवनमा बिक्री भएन पाँचसय मेट्रिक टन मह
काठमाडौं । यहाँ उत्पादन गरिएको महलाई ‘ब्राण्डिङ’ गरेर बजारमा ल्याइएको छ । कालिका नगरपालिकाका मौरीपालक किसान शिवप्रसाद शर्मा पौडेलले उत्पादन...