एड्स दिवस : इँटाभट्टाका एड्सपीडित मजदुर महिला

श्रीमान्कै कारण परिवारलाई नै एड्स सरेपछि गाउँमा अपहेलित हुने डरले डेढ वर्षदेखि भक्तपुर बस्दै आएको लामाले बताउनुभयो । एड्सकै कारण दुई पटक गर्भपतन गरेकी लामाले श्रीमान्का कारण यस्तो काम गर्नुपरेको दुखेसो पोख्नुभयो । “मेरो श्रीमान्लाई यो रोग लागेको आठ वर्ष भइसक्यो । मैले दुई वर्ष अगाडि मात्र थाहा पाएँ । यो कुरा श्रीमान्लाई पहिलै थाहा थियो तर मैले छाडेर जान्छु भन्ने डरका कारण उहाँले नभन्नुभएको रहेछ । अहिले उहाँकै कारण मैले र छोराले दुःख पायौँ ।” उहाँले भन्नुभयो, “कहिलेसम्म बाँच्छु थाहा छैन, नियमित औषधि खाइरहेकी छु । मेरो श्रीमान् औषधि खान मान्नुहुन्न । अब धेरै बाँच्दिन भन्नुहुन्छ । निको हुने रोग होइन, भन्दै मदिरा सेवन गरी मातिएर बस्नुहुन्छ । छोरासँगै उहाँको लागि समेत जोहो गर्नुपर्छ ।”

त्यस्तै ताथलीकै इँटाभट्टामा मजदुरी गर्ने सीता तामाङ (नाम परिवर्तन) पनि श्रीमान्कै कारण एचआइभी सङ्क्रमित भएकी महिला हुन् । वैदेशिक रोजगारीको सिलसिलामा चार वर्ष अगाडि भारतबाट फर्केर आएपछि श्रीमान्कै कारण एड्स लागेको बताउने ४९ वर्षीया सीताका तीन छोरी छन् । दुई वर्षसम्म एड्सले सङ्क्रमित श्रीमान्को रेखदेखमै गाउँ बसेकी सीतालाई श्रीमान्को मृत्युपछि परिवारका सबै सदस्य मिलेर घर निकाला गरेको उहाँले दुखेसो पोख्नुभयो । उहाँले रुँदै भन्नुभयो “श्रीमान्को मृत्युपछि पनि जसोतसो गरी गाउँमै मजदुरी गरेर छोरी पाल्दै आएको थिएँ, पछि मेरै सासुका कारण त्यहाँको कामबाट हटाइयो र गाउँबाट समेत निकाला गरियो ।”

कान्छी र सीता त उदाहरण मात्रै हुन् । उहाँजस्ता एचआइभी सङ्क्रमित महिला परिवारको सहारामा बाँच्नुपर्नेमा मजदुरी गरेर बस्नुपरेको कति छन् । कुनै पनि सम्बन्धित निकायसँग तथ्याङ्क छैन । राज्यले नियमित औषधि र ल्याब परीक्षण सेवा निःशुल्क रूपमा दिएता पनि घरपरिवार र समाजको डरका कारण उहाँहरुजस्ता सङ्क्रमित महिला सेवा लिन डराउँछन् । असुरक्षित यौनसम्पर्क र सुइद्वारा नशा सेवन गर्ने व्यक्तिका कारण सर्ने यो रोगका बारेमा जनचेतना फैलाउन नसकेकै कारण एड्स लागेका मानिस खुलेर नआउने सरोकारवाला बताउँछन् ।

शुरुवात संस्थाका अध्यक्ष राजेश डिडियाले भक्तपुरमा कति सङ्क्रमित छन् त्यसको यकिन तथ्याङ्क नआएको बताउनुुभयो । समाजमा बेज्जती हुने डरले बाँच्ने आशासमेत गुमाएर लुकाएर बसेका हुन्छन् । पछिल्लो सयम जिल्लामा जम्मा १९१ सङ्क्रमित भएको तथ्याङ्क छ । तर यो पूर्ण होइन, उहाँले भन्नुभयो । त्यसमध्ये ४५ जनाले भक्तपुर अस्पतालबाट औषधि सेवा लिइरहेका छन् । १०० जनाले टेकु अस्पताललगायत काठमाडाँैका विभिन्न स्थानबाट औषधि सेवन गरिरहेका छन् ।

उहाँले पछिल्लो समय सङ्क्रमित युवाको आयआर्जनका लागि विभिन्न कृषि तालीम दिनुका साथै कृषि व्यवसाय गर्नेलाई केही पूँजीसमेत वितरण गर्दै आएको बताउनुभयो ।

भक्तपुर अस्पतालका एआरटी सेन्टरका काउन्सिलर सृष्टि अर्यालले १० महिलासहित ४५ सङ्क्रमित युवालाई अस्पतालले नियमित औषधि सेवा दिइरहेको जानकारी दिनुभयो । उहाँले सङ्क्रमितलाई औषधिसँगै आवश्यक ल्याब परीक्षण सेवासमेत निःशुल्क रूपमा दिँदै आएको बताउनुभयो ।